Interview Leon Claassen en Arnout de Bruijn, Tafel Water

19 februari 2019 - Nederland staat bekend om zijn water en watermanagement. De helft van ons land ligt onder de zeespiegel en door de vele rivieren komt er per seconde gemiddeld 2200 m3-water ons land binnen. Iedere kuub water dat Nederland binnenstroomt bevat evenveel energie als een huishouden gebruikt. Door het hoogteverschil neemt die energie nog eens exponentieel toe. Denk je eens de potentie hiervan in! Iedere seconde komt er zoveel energie ons land binnen voor een half miljoen huishoudens. In Gelderland hebben we dus heel veel potentiële energie door de Rijn, de Waal en de IJssel stromen. Naast wind- en zonne-energie is energie uit stromend water een enorme kans.

Door: Monique van Meel, Communicatie GEA

Al die energie kun je niet zomaar uit het water halen. We gaan in gesprek met Arnout de Bruijn van Lintur en Leon Claasen van de Provincie Gelderland, beide actief voor de GEA-tafel Water. Arnout heeft in de afgelopen jaren een techniek ontwikkeld waarbij ongeveer de helft van de energie uit het water geoogst kan worden, per installatie voldoende voor 40 huishoudens. In de GEA-nieuwsbrief van juni 2018 lees je meer over de achtergrond en ontwikkeling van de Tafel Water.

Waterenergie als definitieve energieopwekking
Stromend water is dus een prima bron om duurzame energie te oogsten, maar hoe bepaal je nou de potentie van een rivier? Hoe bereken je de potentiële opbrengst? De GEA-tafel Water heeft dit in opdracht van de provincie Gelderland onderzocht en schrijft aan een rapport om waterenergie op de kaart te zetten als definitieve energieopwekking.

Onregelmatige stroming
Het potentieonderzoek dat is uitgevoerd is uniek, alleen al in de Gelderse IJssel zijn bijna 400 metingen gedaan op 0.5, 1.0 en 1.5 m diepte om de stroomsnelheid op verschillende plekken in de rivier te meten. De IJssel stroomt zeer onregelmatig, op sommige plekken is geen oppervlaktestroming en anderhalve meter diep wel en andersom. Binnen de Tafel Water zijn diverse ontwikkelaars van waterturbines vertegenwoordigd, waarbij Lintur zich richt op langzaam stromend water, zoals de IJssel. De Lintur, dat een samenvoeging is van Lineaire Turbine, presteert nu ideaal in water dat 1.5 m per seconde stroomt. Middels een bijdrage van de RVO wordt nu onder meer gebouwd aan een Lintur die ook bij 1.0 meter per seconde een rendabele opbrengst heeft. Middels het potentieonderzoek is nu in kaart gebracht waar Linturs neergelegd kunnen worden, zodat er nu gerekend kan gaan worden aan de optimale business case. Een aantal gemeenten heeft al interesse getoond in een pilot om huishoudens te voorzien van stroom.

Buiten het reguliere net
Het bijzondere aan waterenergie is de constante energieopbrengst. Waar de zon soms niet schijnt en de wind niet waait, stroomt het water in de rivier altijd. Dit betekent dat je weet hoeveel energie opgewekt kan worden en kun je daar constantverbruikers, zoals koelkasten en vrieskisten, aan verbinden, buiten het reguliere net. Dan hoef je ook geen energie op te slaan, of terug te leveren en blijft het net vrij voor de teruglevering van grootschalige duurzame energieopwek.

Strippenkaart
Een van de gezamenlijke projecten is het ontwikkelen van een soort vergunningstrippenkaart of projectplan voor een hele rivier. Zodra een vergunning verleend is voor een bepaald type waterturbine op een bepaalde plek in een rivier, dan zou een strippenkaart enorm helpen om onder dezelfde omstandigheden, alleen op een andere plek in dezelfde rivier nog een waterturbine neer te leggen, zonder weer de procedure in te moeten voor een nieuwe vergunningaanvraag.

SDE+
Een andere uitdaging is de toevoeging van waterenergie op de SDE+-lijst. Hoewel waterenergie een groot potentieel heeft, staat het nog niet op lijst maatregelen die vanuit de SDE+-regeling gesubsidieerd kunnen worden. Door middel van het potentieonderzoek en allerlei pilots zou daar een doorbraak moeten komen om de komende jaren stevig verder te kunnen ontwikkelen. Niet alleen voor Lintur, maar ook voor de tafelgenoten met de nieuwe technieken voor waterkracht van Deepwater Energy en EQA-projects.