Gebouwde omgeving

Ontzorging met ESCo’s

Een energiedienstenbedrijf (ESCo) kan bewoners ontzorgen en financieel, technisch en juridisch ondersteunen. Dit wordt gedaan door maatregelen te nemen die worden gefinancierd uit de lagere energierekening. In 2020 is een opzet voor ESCo’s en zijn de knelpunten in regelgeving in beeld; In 2021 is er een werkbare en schaalbare opzet voor ESCo’s beschikbaar (sic) en; In 2022 is in elke voor elke regio minimaal één ESCo actief waar wijken zich bij aan kunnen sluiten. Trekker: Klimaatverbond Nederland. Deelnemers: Klimaatverbond Nederland, Techniek Nederland, 10 gemeenten

Gelderse Leeromgeving

Het is voor de groei van het aantal gasloze wijken essentieel dat de kennis wordt geborgd hoe het leerproces verloopt. De kennis om de wijkprocessen goed te kunnen uitvoeren moet overgedragen worden aan de begeleiders in de wijken. In dit project wordt inhoud en vorm gegeven aan de borging van dit kennisdomein.

Community of Learning naast Community of Practice

Elke wijk van de toekomst heeft een procesbegeleider. Omdat deze transitie nieuw is, ontbreekt ervaring en kennis. Die wordt nu ontwikkeld en opgedaan in de praktijk. De kwaliteit van het proces en de kwaliteit van de bijdrage van de procesbegeleiders moeten we borgen. Zelfkennis en dialoog staan daarbij centraal. We creëren daartoe een leeromgeving in de ondersteuningsstructuur.

Doorontwikkeling Energieloketten

Om de kwaliteit van dienstverlening van de energieloketten voortdurend te verbeteren, is structurele uitwisseling van kennis en ervaring noodzakelijk. Dit moet leiden tot concrete plannen en methodieken voor wijkgerichte ondersteuning inclusief de ontwikkeling van lokale bedrijvenplatforms voor die partijen die de maatregelen ook fysiek uitvoeren. Trekkers: Energieloket Rivierenland, Energieloket Rijn & IJssel (Arnhem), AGEM en Veluwe Duurzaam.

Ontwikkeling module inclusie bij wijkprocessen

Om alle bewoners mee te laten doen moeten we aansluiten bij hun leefwereld. Deze leefwereld is vele malen breder dan de energietransitie. Het is van belang daarom bij een wijkgericht warmteplan ook (en in complexe wijken zelfs eerst) aan andere aspecten aandacht te besteden zoals: Vertrouwen vergroten van de bewoners in elkaar en overheid; Wijkeconomie: veel investeringen in wijken vinden plaats buiten de bewoners om, hetzelfde geldt voor de baten. Vaak kan door het opzetten van een lokale wijkeconomie de betrokkenheid van de bewoners worden vergroot; Andere stakeholders: vaak kunnen bestaande knelpunten in de wijk op sociaal of financieel gebied transities belemmeren. Het is van belang deze knelpunten te inventariseren en te benoemen en waar mogelijk op te lossen. Dit kan o.a. vanuit WMO, schuldsanering etc. Hiervoor dient een aanpak ontwikkeld te worden, bijvoorbeeld conform Transitiereizen en De all inclusive wijk.

Ontwikkeling ‘module’ kleinschalige warmtenetten in collectief (mede-)eigendom

Op veel plaatsen zijn geen grootschalige warmtebronnen beschikbaar. Op kleinere schaal kunnen soms collectieve energiesystemen een waardevolle oplossing bieden. Dit is echter voor de grote partijen niet interessant, terwijl het – zeker in collectief (mede-) eigendom – voor bewoners wel een relevante optie kan zijn. De procesbegeleiders in wijken horen hiervan op de hoogte te zijn, zodat dit als optie verkend kan worden als een wijk of buurt daar belangstelling voor heeft. Dat vereist training van de procesbegeleiders (op hoofdlijnen), en doorontwikkeling van de aanpak indien deze optie serieus overwogen wordt door een buurt. Buurtwarmte is een partij die hier ervaring mee heeft. Deze aanpak is verbonden aan de voorbeeldwijken in Culemborg en Wageningen en wordt verder uitgebreid.

Ondergrondse infra

De ondergrondse infrastructuur in een wijk is enorm kapitaalintensief en er zijn veel partijen bij betrokken (netwerkbedrijf, gemeenten, drinkwater, telecom). In de praktijk is afstemming en gezamenlijke planning een probleem, terwijl dit erg nodig is om kosten van de energietransitie zoveel mogelijk te beperken. Dit project is een cross-over naar andere programma’s (duurzame opwek, maar vooral Mobiliteit en Industrie/bedrijvigheid). Partners: Alliander, gemeenten etc.  

Opschaling en support Wijk van de Toekomst

Lange tijd was de 'Wijk van de Toekomst' het vlaggenschip van binnen het GEA-programma Gebouwde Omgeving. In het netwerk van Wijk van de Toekomst zetten bewoners, ambtenaren en andere initiatiefnemers stappen om hun leefomgeving toekomstbestendig te maken. Ze werken aan een toekomstvisie voor hun wijk en concrete projecten om deze te realiseren. Ze bouwen aan sterke wijkcoalities en leren en ontwikkelen met elkaar. 

Het programma Wijk van de Toekomst is geïnitieerd door het Geldersn Energieakkoord en heeft als doel bij te dragen aan het tegengaan van verregaande klimaatverandering en om de energietransitie in de Gelderse bebouwde omgeving op gang te brengen. Het succesvolle programma wordt nu volledig door Provincie Gelderland uitgevoerd. Meer informatie over dit programma vind je hier.